1. Wprowadzenie teologiczne
Przyjęcie sakramentu bierzmowania, który należy do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego, jest konieczne jako dopełnienie łaski chrztu, gdyż poprzez bierzmowanie ochrzczeni „jeszcze ściślej wiążą się z Kościołem, otrzymują szczególna moc Ducha Świętego i w ten sposób jeszcze mocniej zobowiązani są, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia wiary słowem i uczynkiem oraz do bronienia jej” (Katechizm Kościoła Katolickiego 1285. Dalej skrót KKK). Chociaż więc sakrament chrztu jest ważny i skuteczny bez bierzmowania i Eucharystii, to jednak wtajemniczenie chrześcijańskie pozostaje niedopełnione (por. KKK 1306). Dlatego każdy ochrzczony, który nie był jeszcze bierzmowany, może i powinien otrzymać sakrament bierzmowania (por. kan. 889 § 1 Kodeks Prawa Kanonicznego. Dalej skrót KPK). Wierni mają obowiązek przyjąć sakrament bierzmowania w odpowiednim czasie (por. kan. 890 KPK). Ponieważ zdarzają się zaniedbania tego obowiązku, dlatego niniejszą instrukcją określam zasady, jakimi należy się kierować przy udzielaniu sakramentu bierzmowania w sytuacjach nadzwyczajnych.
2. Sytuacja nadzwyczajna dorosłego kandydata do bierzmowania
Kandydat do bierzmowania znajduje się w sytuacji nadzwyczajnej w następujących okolicznościach:
- Osoba dorosła po ukończeniu 21 roku życia.
- Bezpośrednie przygotowanie do małżeństwa („Katolicy, którzy nie przyjęli jeszcze sakramentu bierzmowania, powinni go przyjąć przed zawarciem małżeństwa, gdy to jest możliwe bez poważnej niedogodności” – kan. 1065 § 1 KPK).
- Zamiar uregulowania związku niesakramentalnego (osoby żyjące w związku niesakramentalnym to te, które zawarły tylko kontrakt cywilny, jak również żyjące w konkubinacie).
- Pragnienie pełnienia funkcji ojca lub matki chrzestnej (kan. 892-893 KPK) lub świadka bierzmowania (kan. 872-874 KPK) po ukończeniu 21 roku życia.
- Emigracja młodzieży.
3. Obowiązki duszpasterza wobec kandydata do bierzmowania
- Należy wyjaśnić powody, dla których kandydat zrezygnował z przystąpienia do sakramentu bierzmowania w okresie katechizacji.
- Trzeba dokonać oceny sytuacji religijnej kandydata w zakresie wiedzy i praktyk religijnych oraz dotychczasowej edukacji religijnej.
- Jeżeli kandydat do bierzmowania żyje w związku niesakramentalnym, powinien najpierw przyjąć sakrament małżeństwa, a dopiero po nim – w możliwie najbliższym terminie – sakrament bierzmowania. W takiej sytuacji przygotowanie do małżeństwa powinno być połączone z przygotowaniem do bierzmowania.
- Należy poinformować kandydata o przygotowaniu następujących dokumentów wymaganych do bierzmowania: metryka chrztu św. (wystawia parafia chrztu), zaświadczenie o wierze i praktykach religijnych kandydata (wystawia parafia zamieszkania), zaświadczenie diecezjalne o ukończeniu przygotowania (wystawia parafia przygotowania do bierzmowania), zaświadczenie o odbytej spowiedzi św., dowód osobisty. Ewentualne rozbieżności danych pomiędzy metryką chrztu a dowodem osobistym należy wyjaśnić w oparciu o odpis zupełny akt urodzenia w parafii chrztu.
- Rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza duszpasterz parafii przygotowania do bierzmowania lub parafii zamieszkania kandydata (w takim przypadku należy wystawić zaświadczenie o spełnieniu przez kandydata warunków do przygotowania i przyjęcia sakramentu bierzmowania.
4. Przygotowanie do sakramentu bierzmowania
- Przygotowanie do bierzmowania kandydatów będących w sytuacjach nadzwyczajnych odbywa się w dekanacie raz w roku. Wykaz dekanatów przygotowujących dorosłych kandydatów załączony jest poniżej. Dekanalny Referent Katechetyczny (wicedziekan), po uzgodnieniu z danym proboszczem, wyznacza parafię formacji. Informację o miejscu i terminie rozpoczęcia przygotowania do bierzmowania przekazuje proboszczom z dekanatu oraz Wydziałowi Nauki Katolickiej w celu udostępnienia jej wszystkim wiernym m.in. w czasie ogłoszeń parafialnych oraz na stronach internetowych. Osoby zainteresowane przygotowaniem do bierzmowania zgłaszają się do wskazanej parafii formacji.
- Odpowiedzialnym za przygotowanie do bierzmowania jest proboszcz parafii. Do przeprowadzenia formacji może on delegować wikariusza lub katechetę świeckiego.
- Za podstawę programową przygotowania do sakramentu bierzmowania należy przyjąć treści zawarte w Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego.
- Kandydat powinien uczestniczyć w spotkaniach tematycznie odpowiadających pięciu etapom diecezjalnego programu do bierzmowania Życie Boże:
Etap I: Decyzja w sprawie wiary
Etap II: Doświadczenie spotkania z Jezusem
Etap III: Nowe życie w Duchu Świętym
Etap IV: Apostolstwo aż po krańce świata
Etap V: Powołanie do wspólnoty życia i wiary
- Minimalna ilość spotkań to dziesięć. Czas formacji nie powinien być krótszy niż trzy miesiące. Po odbytej formacji uczestnikom wystawia się diecezjalne zaświadczenie.
- Skrócenie formacji jest możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydziału Nauki Katolickiej.
5. Miejsce i czas bierzmowania
Sakrament bierzmowania dla kandydatów w sytuacjach nadzwyczajnych będzie udzielany w pierwszy poniedziałek miesiąca podczas Mszy św. o godz. 18.00 w Katedrze w czerwcu, w Konkatedrze w grudniu oraz w parafii p.w. św. Mikołaja w Głogowie w marcu. Ze względów organizacyjnych zaleca się, aby kandydat poinformował parafię udzielania bierzmowania (telefonicznie lub osobiście) o zamiarze przystąpienia w danym terminie do bierzmowania. Kandydat i świadek winni przybyć do świątyni na godzinę przed rozpoczęciem mszy świętej. O godzinie 17.00 kapłan odpowiedzialny za liturgię, spotka się z uczestnikami, sporządzi listę kandydatów do bierzmowania i odbierze od nich dokumenty upoważniające do przyjęcia sakramentu: metrykę chrztu św. (wystawia parafia chrztu), zaświadczenie o wierze i praktykach religijnych kandydata (wystawia parafia zamieszkania), zaświadczenie diecezjalne o ukończeniu przygotowania (wystawia parafia przygotowania do bierzmowania), zaświadczenie o odbytej spowiedzi św., dowód osobisty. Po zakończonej Mszy św. bierzmowani otrzymują świadectwo potwierdzające przyjęcie sakramentu. Parafia bierzmowania dokonuje zapisu w Księdze Bierzmowanych i przesyła świadectwo bierzmowania do parafii chrztu osoby bierzmowanej.
6. Niniejsza instrukcja wchodzi w życie z dniem 01.09.2017 r.